Sprawa asfaltu dla rowerzystów w Dolinie Ewy rozpala naszych czytelników.  W komentarzach na naszej stronie przerzucają się oni transportowymi i finansowymi argumentami za i przeciw. Pora przypomnieć motyw przyrodniczy tej bulwersującej. Inwestycja negatywnie będzie oddziaływać na środowisko przyrodnicze pobliskiego rezerwatu. O tym pisze Marcin Wilga – znany, gdański przyrodnik. Tytuł artykułu pochodzi od autora.

Wprowadzenie

Według planu zagospodarowania przestrzennego, obejmującego Lasy Oliwskie, ma powstać wyasfaltowana i oświetlona ulica w poprzek lasu, łącząca Starą Oliwę z Osową. Mówiąc inaczej ? chodzi o przedłużenie obecnej ul. Kościerskiej w Oliwie aż do Owczarni. Ulica ta byłaby dostępna dla rowerzystów oraz pojazdów specjalnych służb miejskich. Projekt ten z entuzjazmem przyjęło gdańskie lobby rowerowe. Natomiast przeciwko tej inwestycji w proponowanej postaci głosowali oliwscy radni. Być może, gdyby w instytucji nadrzędnej ? Radzie Miasta Gdańska ? istniała komisja ds. ochrony środowiska, to nie byłoby tego sporu ? projekt zostałby odrzucony jako sprzeczny z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony przyrody. Na owe przepisy powołali się eksperci z Pomorskiego Zespołu Parków Krajobrazowych w Słupsku, Oddz. w Gdańsku ­? Trójmiejski Park Krajobrazowy. Instytucja ta wysłała swoją negatywną opinię do Biura Rozwoju Gdańska.

Nie jestem wrogiem jazdy na rowerze. Wręcz przeciwnie. Doceniam trud osób, dzięki którym w Trójmieście powstała sieć ścieżek rowerowych. Nie rozumiem tylko dlaczego ma to się obecnie odbywać kosztem środowiska przyrodniczego. Bowiem proponowana droga przebiega tuż przy granicy rezerwatu przyrody „Źródliska w Dolinie Ewy” ? będącego najcenniejszym fragmentem Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego w okolicy Oliwy (zob.: mapka).

Budowa drogi asfaltowej w tym miejscu wymaga zastosowania silnego fundamentu oraz zabiegów melioracyjnych, co negatywnie będzie oddziaływać na środowisko przyrodnicze rezerwatu (zob.: Madeyski et al. 1987). Woda opadowa zamiast po naturalnym rozsączeniu w gruncie i zasileniu źródlisk Potoku Prochowego, będzie odprowadzana z tego rejonu. Z powodu potencjalnych zanieczyszczeń (związki ropopochodne z pojazdów samochodowych i in.) nie może być ona odprowadzana w strefę źródlisk rezerwatu.

Trochę o rezerwacie

Botanicy stwierdzili tu unikat na niżu ? podgórsko-górską trawę mannę gajową Glyceria nemoralis, która tworzy tu własne zbiorowisko ? szuwar manny gajowej  Glycerietum nemoralis-plicatae. Poza tym opisali kilka innych gatunków flory podgórsko-górskiej, chroniony storczyk listerę jajowatą Listera ovata, wawrzynka wilczełyko Daphne mezereum i in. Występują tu rzadkie puszczańskie gatunki owadów: kozulka kolcokrywka Pogonocherus hispidus oraz kostrzeń Sinodendron cylindricum (Czochański i Kistowski 2006). W roku 2013 we współpracy z Biurem Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej z siedzibą w Gdyni, uczestniczyłem w badaniach grzybów makroskopijnych tego rezerwatu. W sumie występują tam przynajmniej 143 gatunki, w tym 14 z gromady grzybów workowych Ascomycota i 129 z gromady grzybów podstawkowych Basidiomycota. Na wyróżnienie zasługuje chroniona czarka austriacka Sarcoscypha austriaca oraz dwa gatunki puszczańskie, umieszczone na czerwonej liście macromycetes w Polsce: pomarańczowiec błyszczący Pycnoporellus fulgens oraz suchogłówka korowa Phleogena faginea (Wilga i Wantoch-Rekowski 2014).

Do najbardziej zagrożonych organizmów należą: robak wypławek alpejski Crenobia alpina oraz muchówka Paratanytarsus natvigi (Chironomidae). Oba te taksony wymagają wody zimnej, dobrze natlenionej i pozbawionej zanieczyszczeń (Giłka i Kadulski 1999). W Polsce muchówka ta stanowi relikt polodowcowy i ma tylko dwa stanowiska: Oliwa oraz Góry Świętokrzyskie.

Konkluzja

Utrzymanie równowagi środowiskowej w Lasach Oliwskich, w tym znajdującym się pod ciągłą  presją środowisku przyrodniczym (zob.: gospodarka leśna, żywiołowa turystyka itp.) jest istotnym warunkiem poprawy warunków życia, zdrowia i wypoczynku mieszkańców Gdańska-Oliwy oraz osób przyjezdnych ? turystów.

Obecna wizja utrzymania rezerwatu przyrody „Źródliska w Dolinie Ewy”, przynajmniej w dotychczasowej postaci, jest tym bardziej wartościowa, że stworzyli ją sami mieszkańcy Oliwy, przeciwsta­wiając się urzędniczej rutynie, planistycznemu konformizmowi i schematyzmowi myślenia. Korzystali przy tym z naukowych opracowań ? zob.: bibliografia.

W związku z niedokończoną budową ul. Spacerowej, na której powstają permanentne korki, ta nowa droga ma w założeniu umożliwić dojazd pojazdom specjalnym z Oliwy do drogi obwodowej Trójmiasta. Ma także ułatwić połączenie Owczarni z Oliwą dla transportu rowerowego z braku ścieżki biegnącej wzdłuż ul. Spacerowej ? jak zostało to zaplanowane.

Brak działań w dokończeniu budowy tej ważnej drogi dojazdowej do obwodnicy Trójmiasta, brak wspomnianej ścieżki rowerowej dowodzi pogłębiania się chaosu w planowaniu i realizacji gdańskich inwestycji drogowych.

Jedną z najbardziej ponurych krajowych specjalności jest niezdolność do sensownego gospodarowania przestrzenią. Plan bieżącej zabudowy Polski to bezlik jakichkolwiek budowli stawianych gdziekolwiek ? bez ładu i składu (Żakowski 2010). W ten scenariusz znakomicie wpisuje się nowa planowana gdańska inwestycja ? budowa opisanej drogi z Oliwy do Owczarni. I jeszcze jedno ? z punktu widzenia przyrodnika, badającego i znającego opisane środowisko, tytuł niniejszego artykułu nie jest przesadzony.

Bibliografia

Czochański J., Kistowski M. (red.) 2006. Studia przyrodniczo-krajobrazowe województwa pomorskiego”, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2006.

Giłka W., Kadulski S. 1999. (mscr.). Raport o faunie ochotkowatych z plemienia Tanytarsini (Diptera: Chironomidae) poławianych nad Potokiem Oliwskim. Zarząd Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, Gdańsk.

Madeyski M. Lissowska E. Morawski W. 1987. Transport, rozwój i integracja WKiŁ, Warszawa.

Wilga M. S., Wantoch-Rekowski M. 2014 (mscr.). Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) rezerwatu przyrody „Źródliska w Dolinie Ewy” (Trójmiejski Park Krajobrazowy).

Żakowski J. 2010. Wielki odpływ. Polityka nr 23.

Marcin Stanisław Wilga – przyrodnik

Marcin Stanisław Wilga

>>>Koń by się uśmiał …