Jesteśmy zbulwersowani – PTTK o planowanym asfalcie w Dolinie Ewy
Zaniepokojenie i zbulwersowanie planami budowy asfaltowej drogi dla rowerów w Dolinie Ewy wyraża Pomorskie Porozumienie Oddziałów PTTK. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze wystosowało w tej sprawie list do prezydenta Pawła Adamowicza.
Od 1950 roku PTTK zajmuje się w naszym mieście turystyką i krajoznawstwem. Towarzystwo zrzesza wykwalifikowaną oraz wielojęzyczną kadrę przewodników turystycznych. Poniżej przedstawiamy pełną treść listu do Pawła Adamowicza:
Jesteśmy mocno zaniepokojeni i zbulwersowani planami budowy drogi komunikacyjnej prowadzącej przez obszar Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego (TPK) w Gdańsku-Oliwie ? inwestycja o nazwie „Lasy Oliwskie, droga Kościerska w Gdańsku„. Według planu ul. Kościerska zostanie przedłużona poprzez nowy jej fragment na obszarze lasu i połączy Starą Oliwę z Owczarnią. Obecnie na obszarze TPK (Nadleśnictwo Gdańsk, leśnictwo Renuszewo) istnieje
Według planu, z zasobów leśnych zostanie wyłączony pas techniczny o szerokości 25-
Istotą ochrony wspomnianego rezerwatu, co zostało uwzględnione w samej nazwie, jest ocalenie jego systemu hydrologicznego (źródlisk Potoku Prochowego). System ten de facto obejmuje cały teren położony obok i powyżej tego chronionego obiektu w Dolinie Świeżej Wody; dolina ta obecnie częściej nazywana jest Doliną Ewy. Wspomniana inwestycja naruszy ten stabilny układ przez wybudowanie fundamentu pod nawierzchnię asfaltową oraz odprowadzanie rowami wody, potencjalnie skażonej chemicznie (sól, związki ropopochodne itp.); woda ta, bez zawartości jakichkolwiek skażeń, powinna zasilić wspomniane źródliska[1]. Podczas wytyczania pasa technicznego, niezbędne jest usunięcie części przydrożnych drzewostanów oraz podcięcie zbocza doliny[2] itp. Spowoduje to dodatkowo zmianę mikroklimatu doliny ? zmniejszenie wilgotności powietrza i podniesienie się ciepłoty otoczenia drogi. Prawdopodobne jest także naruszenie obszaru samego rezerwatu, zwłaszcza podczas realizacji tej inwestycji.
Bieżące dane (zob.: załącznik) wskazują na nieprzeciętne walory przyrodnicze rezerwatu „Źródliska w Dolinie Ewy”. Trwają badania ekofizjograficzne-uzupełniające; aktualnie jest opracowywany plan ochrony tego rezerwatu.
Zagrożeniem jest niesprawny kolektor ściekowy łączacy Owczarnię z Oliwą ? jego naprawa jest priorytetem. Jak wspomniano powyżej, budowa drogi komunikacyjnej w proponowanej przez BRG formie stanowi kolejne poważne zagrożenie. Dlatego sugerujemy odstąpienie od tej szkodliwej dla środowiska Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego inwestycji. Proponujemy naprawę leśnego duktu tak, aby usprawnić przejazd dla rowerzystów; do naprawy można użyć materiałów naturalnego pochodzenia: drewna, kamieni, żwiru i piasku.
Jesteśmy zwolennikami rozwoju zrównoważonego, który uwzglednia w takim samym stopniu postęp w gospodarce, co zachowanie dziedzictwa przyrodniczego. W pełni popieramy słowa Ojca Świetego Jana Pawła II:
?Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeśli kochacie tę ojczystą ziemię, niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi! Zwracam się w szczególny sposób do tych, którym powierzona została odpowiedzialność za ten kraj i za jego rozwój, aby nie zapominali o obowiązku chronienia go przed ekologicznym zniszczeniem! Niech tworzą programy ochrony środowiska i czuwają nad ich skutecznym wprowadzaniem w życie! Niech kształtują nade wszystko postawy poszanowania dobra wspólnego, praw natury i życia! Niech ich wspierają organizacje, które stawiają sobie za cel obronę dóbr naturalnych!?
Jan Paweł II. I Liturgia Słowa – Przemówienie, Zamość 12.06.1999r.
Dlatego uważamy, że Dolina Ewy, oprócz pełnienia funkcji stricte przyrodniczych, powinna służyć przede wszystkim celom rekreacyjnym (turystyka piesza i rowerowa, biegi na orientację, zbieranie grzybów, pejzaż dla fotografików itp.), edukacyjnym dla młodzieży (zajęcia z geomorfologii, ekologiii, sozologii itp.) oraz naukowym.
Liczymy na pełne zrozumienie dla naszej proekologicznej postawy obywatelskiej oraz dla faktu posługiwania się argumentami merytorycznymi, opartymi na etyce, głębokiej wiedzy przyrodniczej oraz aktach prawnych dotyczących ochrony środowiska Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.
Przewodnicząca Pomorskiej Komisji Ochrony Przyrody
Pomorskie Porozumienie
Oddziałów PTTK
Załącznik
Rezerwat przyrody „Źródliska w Dolinie Ewy” został uznany za obszar szczególnej troski przez swą unikatowość. Ochronie podlega przystrumykowy łęg jesionowo-olszowy (Fraxino-Alnetum). Stwierdzono tu obecność szeregu rzadkich gatunków flory, także o górsko-podgórskim typie jej rozmieszczenia geograficznego. Wśród nich na uwagę zasługuje zwłaszcza szuwar z manną gajową (Glycerietum nemoralis-plicatae), stanowiący wielką rzadkość na obszarze niżowym Polski. Do roślin górsko-podgórskich należą kolejne taksony:
- przetacznik górski Veronica montana
- tojeść gajowa Lysimachia nemorum
- dziki bez koralowy Sambucus racemosa
- olsza szara Alnus incana
- kozłek bzowy Valeriana sambucifolia
- niezapominajka leśna Myosotis sylvatica
Spośród stwierdzonych 194 gatunków roślin naczyniowych trzy podlegają ochronie ścisłej:
- listera jajowata Listera ovata [syn. gnieźnik jajowaty Neottia ovata ]
- przylaszczka pospolita Hepatica nobilis
- wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum,
a 6 znajduje się pod ochroną częściową:
- bluszcz pospolity Hedera helix
- kalina koralowa Viburnum opulus
- konwalia majowa Convallaria majalis
- kruszyna pospolita Frangula alnus
- porzeczka czarna Ribes nigrum
- przytulia wonna Galium odoratum
Przyrodniczą wartość rezerwatu stanowi także kilka taksonów znajdujących się na liście ginących i zagrożonych roślin Pomorza Gdańskiego; są to: czerniec gronkowy Actea spicata ? LC, fiołek przedziwny Viola mirabilis ? NT, przetacznik górski ? NT, szczaw gajowy Rumex sanguineus ? NT i wawrzynek wilczełyko ? LC; NT ? gatunek bliski zagrożenia, LC ? gatunek najmniejszej troski.
Prowadzone obecnie badania grzybów makroskopijnych (macromycetes) rezerwatu wykazały ogromną ich różnorodność gatunkową. Weryfikacji bioty grzybów dokonali członkowie zespołu przyrodników, kierowanego przez mgr. inż. Mariusza Lewczuka (Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Gdyni), którzy są autorami tworzonego planu ochrony tego obiektu. W sumie stwierdzono 152 taksony grzybów: 17 przedstawicieli Ascomycota oraz 135 Basidiomycota, 15 gatunków figuruje na czerwonej liście grzybów makroskopijnych, a czarka austriacka Sarcoscypha austriaca znajduje się pod ochroną ścisłą (dane niepublikowane).
- Czarka austriacka Sarcoscypha austriaca (O. Beck ex Sacc.) Boud. [Chr.]
- Boczniak łyżkowaty Pleurotus pulmonarius [V]
- Borowik klinowotrzonowy (b. omglony) Boletus pulverulentus Opat. ? [R]
- Drobnołuszczak gruczołowaty Pluteus plautus (Weinm.) Gillet ? [I]
- Fałdówka kędzierzawa Plicatura crispa (Pers.: Fr.) Rea ? [R]
- Grzybolubka lepka Asterophora parasitica (Pers.: Fr.) Singer ? [V] (2005 r.)
- Krowiak olszowy Paxillus rubicundulus P. D. Orton ? [R]
- Mokronóżka bukowa Hydropus subalpinus (Höhn.) Singer ? [R]
- Piaskowiec kasztanowaty Gyroporus castaneus (Bull.: Fr.) Quél. ? [R]
- Piaskowiec modrzak G. cyanescens (Bull.: Fr.) Quél. ? [R]
- Pieprznik pomarańczowy (p. Friesa) C. friesii Quél. ? [E]
- Pomarańczowiec błyszczący Pycnoporellus fulgens (Fr.) Donk ? [R]
- Skórnik aksamitny Stereum subtomentosum Pouzar ? [R]
- Suchogłówka korowa Phleogena faginea (Fr.: Fr.) Link ? [E]
- Świecznica rozgałęziona Clavicorona pyxidata (Pers.) Doty, Lloydia ? [V]
- Twardówka filcowata Lentinellus ursinus (Fr.) Kühner ? [V]
Symbole w wykazie zagrożonych grzybów oznaczają:
E ? gatunek wymierający
V ? gat. narażony na wymarcie
R ? gat. rzadki
I ? gat. o nieokreślonym statusie zagrożenia
Do rzadkości należy kustrzebianka (klonowa? ? brak oficjalnej nazwy polskiej) Pezicula acericola, nie figurująca w spisie polskich woreczniaków (Ascomycota); jej jedyne znane dotychczas pomorskie stanowisko zostało zniszczone w trakcie budowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej (sic!). Gatunek ten ma w tym rezerwacie 4. wymienione w literaturze stanowisko w Polsce. Unikatami są także stwierdzone tu gatunki puszczańskie: suchogłówka korowa Phleogena faginea oraz pomarańczowiec błyszczący Pycnoporellus fulgens, który jest źródłem specyfiku zwalczającego chorobotwórcze grzyby drożdżoidalne z rodzaju Candida.
Czyste, obfite i zimne, ponadto dobrze natlenione wody potoków w rejonie Oliwy (w tym Potoku Prochowego) zapewniają trwanie m.in. rzadkim gatunkom: borealnej muchówce z rodziny Chironomidae Paratanytarsus natvigi (larwa) ? jest to relikt polodowcowy (w Polsce tylko 2 stanowiska) oraz wypławkowi alpejskiemu Crenobia alpina. Spora ilość martwego drewna na terenie rezerwatu umożliwiła egzystencję puszczańskim próchnożernym chrząszczom: kozulce kolcokrywce Pogonocherus hispidus oraz kostrzeniowi Sinodendron cylindricum.
Ważniejsze materiały źródłowe:
CHMIEL M. A.2006. Checklist of Polish larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. In: MIREK Z. (ed.). Biodiversity of
CZOCHAŃSKI J., KISTOWSKI M. (eds.) 2006. Studia przyrodniczo-krajobrazowe województwa pomorskiego”, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
FAŁTYNOWICZ W., HERBICH J., SZMEJA J. 1980 (mscr.). Współczesny stan flory i zbiorowisk roślinnych projektowanego rezerwatu „Źródliska w Dolinie Ewy”, Gdynia.
GIŁKA W., KADULSKI S. 1999. (mscr.). Raport o faunie ochotkowatych z plemienia Tanytarsini (Diptera: Chironomidae) poławianych nad Potokiem Oliwskim. Zarząd Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, Gdańsk.
KUROWSKI K.J., KIEDRZYŃSKI M., ŁUCZAK M., GIELNIAK P. 2008. Śródleśne źródliska ? problemy waloryzacji i ochrony na przykładzie Regionu Łódzkiego. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, R. 10. Zeszyt 2 (18): 218-235.
MADEYSKI M., LISSOWSKA E., MORAWSKI W. 1987. Transport, rozwój i integracja WKiŁ, Warszawa.
MARKOWSKI R., BULIŃSKI M. 2004. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego. Endangered and threatened vascular plants of Gdańskie Pomerania. Acta Bot. Cassub. Monographiae 1, Gdańsk-Poznań, pp. 75.
MUŁENKO W., MAJEWSKI T., RUSZKIEWICZ-MICHALSKA M.
PARK KRAJOBRAZOWY w Ustawie ochrony przyrody. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880.
ROZPORZĄDZENIE 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną. Dz. U. Nr 168, poz. 1765, Warszawa.
ROZPORZĄDZENIE 2012. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Na podstawie art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm., Warszawa.
WILGA M. S. 2005. Grzybolubka lepka Asterophora parasitica (Pers.: Fr.) Singer w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy). Przegl. Przyr. 16 (3-4): 161-164.
WILGA M. S. 2012. Kustrzebianki Pezicula carpinea i Pezicula acericola w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy). Przegl. Przyr. 23 (1): 26-31.
WILGA M. S., WANTOCH-REKOWSKI M. 2014 (mscr.). Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) rezerwatu przyrody „Źródliska w Dolinie Ewy” (Trójmiejski Park Krajobrazowy).
WOJEWODA W. 2003. Checklist of Polish larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. In: MIREK Z. (ed.). Biodiversity of
WOJEWODA W., ŁAWRYNOWICZ 2006. Red list of the Macrofungi in Poland. Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. W: MIREK Z., ZARZYCKI K., WOJEWODA W., SZELĄG Z. (eds.). Red list of Plants and Fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. W. Szafer Institute of Botany, Polish
oraz
BRG. Opracowanie „Lasy Oliwskie, droga Kościerska w Gdańsku„, zaprezentowane w trakcie posiedzenia Rady Dzielnicy Oliwa w dniu 7 lutego 2014 r.
KAMIŃSKI K. 2014. Bezmyslność ludzka nie zna granic. Strona domowa portalu Dawna Oliwa.
WILGA M..S. 2014. Gdańsk żąda łupów. Strona domowa portalu Stara Oliwa.
[1] Zabrania się na terenie parku krajobrazowego dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody – Ustawa o ochronie przyrody
[2] Na zboczu tuż obok drogi rosną chronione ściśle taksony: paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare) i naziemny porost pawężnica łuseczkowata (Peltigera praetextata). Nadto zabrania się wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu – Ustawa o ochronie przyrody
Oficer rowerowy nadal mówi o asfalcie w Dolinie Ewy
Zaniepokojenie i zbulwersowanie planami budowy asfaltowej drogi dla rowerów w Dolinie Ewy wyraża Pomorskie Porozumienie Oddziałów PTTK. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze wystosowało w tej sprawie list do prezydenta Pawła Adamowicza.
Od 1950 roku PTTK zajmuje się w naszym mieście turystyką i krajoznawstwem. Towarzystwo zrzesza wykwalifikowaną oraz wielojęzyczną kadrę przewodników turystycznych. Poniżej przedstawiamy pełną treść listu do Pawła Adamowicza:
Jesteśmy mocno zaniepokojeni i zbulwersowani planami budowy drogi komunikacyjnej prowadzącej przez obszar Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego (TPK) w Gdańsku-Oliwie ? inwestycja o nazwie "Lasy Oliwskie, droga Kościerska w Gdańsku". Według planu ul. Kościerska zostanie przedłużona poprzez nowy jej fragment na obszarze lasu i połączy Starą Oliwę z Owczarnią. Obecnie na obszarze TPK (Nadleśnictwo Gdańsk, leśnictwo Renuszewo) istnieje
Według planu, z zasobów leśnych zostanie wyłączony pas techniczny o szerokości 25-
Istotą ochrony wspomnianego rezerwatu, co zostało uwzględnione w samej nazwie, jest ocalenie jego systemu hydrologicznego (źródlisk Potoku Prochowego). System ten de facto obejmuje cały teren położony obok i powyżej tego chronionego obiektu w Dolinie Świeżej Wody; dolina ta obecnie częściej nazywana jest Doliną Ewy. Wspomniana inwestycja naruszy ten stabilny układ przez wybudowanie fundamentu pod nawierzchnię asfaltową oraz odprowadzanie rowami wody, potencjalnie skażonej chemicznie (sól, związki ropopochodne itp.); woda ta, bez zawartości jakichkolwiek skażeń, powinna zasilić wspomniane źródliska[1]. Podczas wytyczania pasa technicznego, niezbędne jest usunięcie części przydrożnych drzewostanów oraz podcięcie zbocza doliny[2] itp. Spowoduje to dodatkowo zmianę mikroklimatu doliny ? zmniejszenie wilgotności powietrza i podniesienie się ciepłoty otoczenia drogi. Prawdopodobne jest także naruszenie obszaru samego rezerwatu, zwłaszcza podczas realizacji tej inwestycji.
Bieżące dane (zob.: załącznik) wskazują na nieprzeciętne walory przyrodnicze rezerwatu "Źródliska w Dolinie Ewy". Trwają badania ekofizjograficzne-uzupełniające; aktualnie jest opracowywany plan ochrony tego rezerwatu.
Zagrożeniem jest niesprawny kolektor ściekowy łączacy Owczarnię z Oliwą ? jego naprawa jest priorytetem. Jak wspomniano powyżej, budowa drogi komunikacyjnej w proponowanej przez BRG formie stanowi kolejne poważne zagrożenie. Dlatego sugerujemy odstąpienie od tej szkodliwej dla środowiska Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego inwestycji. Proponujemy naprawę leśnego duktu tak, aby usprawnić przejazd dla rowerzystów; do naprawy można użyć materiałów naturalnego pochodzenia: drewna, kamieni, żwiru i piasku.
Jesteśmy zwolennikami rozwoju zrównoważonego, który uwzglednia w takim samym stopniu postęp w gospodarce, co zachowanie dziedzictwa przyrodniczego. W pełni popieramy słowa Ojca Świetego Jana Pawła II:
?Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeśli kochacie tę ojczystą ziemię, niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi! Zwracam się w szczególny sposób do tych, którym powierzona została odpowiedzialność za ten kraj i za jego rozwój, aby nie zapominali o obowiązku chronienia go przed ekologicznym zniszczeniem! Niech tworzą programy ochrony środowiska i czuwają nad ich skutecznym wprowadzaniem w życie! Niech kształtują nade wszystko postawy poszanowania dobra wspólnego, praw natury i życia! Niech ich wspierają organizacje, które stawiają sobie za cel obronę dóbr naturalnych!?
Jan Paweł II. I Liturgia Słowa - Przemówienie, Zamość 12.06.1999r.
Dlatego uważamy, że Dolina Ewy, oprócz pełnienia funkcji stricte przyrodniczych, powinna służyć przede wszystkim celom rekreacyjnym (turystyka piesza i rowerowa, biegi na orientację, zbieranie grzybów, pejzaż dla fotografików itp.), edukacyjnym dla młodzieży (zajęcia z geomorfologii, ekologiii, sozologii itp.) oraz naukowym.
Liczymy na pełne zrozumienie dla naszej proekologicznej postawy obywatelskiej oraz dla faktu posługiwania się argumentami merytorycznymi, opartymi na etyce, głębokiej wiedzy przyrodniczej oraz aktach prawnych dotyczących ochrony środowiska Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.
Przewodnicząca Pomorskiej Komisji Ochrony Przyrody
Pomorskie Porozumienie
Oddziałów PTTK
Załącznik
Rezerwat przyrody "Źródliska w Dolinie Ewy" został uznany za obszar szczególnej troski przez swą unikatowość. Ochronie podlega przystrumykowy łęg jesionowo-olszowy (Fraxino-Alnetum). Stwierdzono tu obecność szeregu rzadkich gatunków flory, także o górsko-podgórskim typie jej rozmieszczenia geograficznego. Wśród nich na uwagę zasługuje zwłaszcza szuwar z manną gajową (Glycerietum nemoralis-plicatae), stanowiący wielką rzadkość na obszarze niżowym Polski. Do roślin górsko-podgórskich należą kolejne taksony:
- przetacznik górski Veronica montana
- tojeść gajowa Lysimachia nemorum
- dziki bez koralowy Sambucus racemosa
- olsza szara Alnus incana
- kozłek bzowy Valeriana sambucifolia
- niezapominajka leśna Myosotis sylvatica
Spośród stwierdzonych 194 gatunków roślin naczyniowych trzy podlegają ochronie ścisłej:
- listera jajowata Listera ovata [syn. gnieźnik jajowaty Neottia ovata ]
- przylaszczka pospolita Hepatica nobilis
- wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum,
a 6 znajduje się pod ochroną częściową:
- bluszcz pospolity Hedera helix
- kalina koralowa Viburnum opulus
- konwalia majowa Convallaria majalis
- kruszyna pospolita Frangula alnus
- porzeczka czarna Ribes nigrum
- przytulia wonna Galium odoratum
Przyrodniczą wartość rezerwatu stanowi także kilka taksonów znajdujących się na liście ginących i zagrożonych roślin Pomorza Gdańskiego; są to: czerniec gronkowy Actea spicata ? LC, fiołek przedziwny Viola mirabilis ? NT, przetacznik górski ? NT, szczaw gajowy Rumex sanguineus ? NT i wawrzynek wilczełyko ? LC; NT ? gatunek bliski zagrożenia, LC ? gatunek najmniejszej troski.
Prowadzone obecnie badania grzybów makroskopijnych (macromycetes) rezerwatu wykazały ogromną ich różnorodność gatunkową. Weryfikacji bioty grzybów dokonali członkowie zespołu przyrodników, kierowanego przez mgr. inż. Mariusza Lewczuka (Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Gdyni), którzy są autorami tworzonego planu ochrony tego obiektu. W sumie stwierdzono 152 taksony grzybów: 17 przedstawicieli Ascomycota oraz 135 Basidiomycota, 15 gatunków figuruje na czerwonej liście grzybów makroskopijnych, a czarka austriacka Sarcoscypha austriaca znajduje się pod ochroną ścisłą (dane niepublikowane).
- Czarka austriacka Sarcoscypha austriaca (O. Beck ex Sacc.) Boud. [Chr.]
- Boczniak łyżkowaty Pleurotus pulmonarius [V]
- Borowik klinowotrzonowy (b. omglony) Boletus pulverulentus Opat. ? [R]
- Drobnołuszczak gruczołowaty Pluteus plautus (Weinm.) Gillet ? [I]
- Fałdówka kędzierzawa Plicatura crispa (Pers.: Fr.) Rea ? [R]
- Grzybolubka lepka Asterophora parasitica (Pers.: Fr.) Singer ? [V] (2005 r.)
- Krowiak olszowy Paxillus rubicundulus P. D. Orton ? [R]
- Mokronóżka bukowa Hydropus subalpinus (Höhn.) Singer ? [R]
- Piaskowiec kasztanowaty Gyroporus castaneus (Bull.: Fr.) Quél. ? [R]
- Piaskowiec modrzak G. cyanescens (Bull.: Fr.) Quél. ? [R]
- Pieprznik pomarańczowy (p. Friesa) C. friesii Quél. ? [E]
- Pomarańczowiec błyszczący Pycnoporellus fulgens (Fr.) Donk ? [R]
- Skórnik aksamitny Stereum subtomentosum Pouzar ? [R]
- Suchogłówka korowa Phleogena faginea (Fr.: Fr.) Link ? [E]
- Świecznica rozgałęziona Clavicorona pyxidata (Pers.) Doty, Lloydia ? [V]
- Twardówka filcowata Lentinellus ursinus (Fr.) Kühner ? [V]
Symbole w wykazie zagrożonych grzybów oznaczają:
E ? gatunek wymierający
V ? gat. narażony na wymarcie
R ? gat. rzadki
I ? gat. o nieokreślonym statusie zagrożenia
Do rzadkości należy kustrzebianka (klonowa? ? brak oficjalnej nazwy polskiej) Pezicula acericola, nie figurująca w spisie polskich woreczniaków (Ascomycota); jej jedyne znane dotychczas pomorskie stanowisko zostało zniszczone w trakcie budowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej (sic!). Gatunek ten ma w tym rezerwacie 4. wymienione w literaturze stanowisko w Polsce. Unikatami są także stwierdzone tu gatunki puszczańskie: suchogłówka korowa Phleogena faginea oraz pomarańczowiec błyszczący Pycnoporellus fulgens, który jest źródłem specyfiku zwalczającego chorobotwórcze grzyby drożdżoidalne z rodzaju Candida.
Czyste, obfite i zimne, ponadto dobrze natlenione wody potoków w rejonie Oliwy (w tym Potoku Prochowego) zapewniają trwanie m.in. rzadkim gatunkom: borealnej muchówce z rodziny Chironomidae Paratanytarsus natvigi (larwa) ? jest to relikt polodowcowy (w Polsce tylko 2 stanowiska) oraz wypławkowi alpejskiemu Crenobia alpina. Spora ilość martwego drewna na terenie rezerwatu umożliwiła egzystencję puszczańskim próchnożernym chrząszczom: kozulce kolcokrywce Pogonocherus hispidus oraz kostrzeniowi Sinodendron cylindricum.
Ważniejsze materiały źródłowe:
CHMIEL M. A.2006. Checklist of Polish larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. In: MIREK Z. (ed.). Biodiversity of
CZOCHAŃSKI J., KISTOWSKI M. (eds.) 2006. Studia przyrodniczo-krajobrazowe województwa pomorskiego", Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
FAŁTYNOWICZ W., HERBICH J., SZMEJA J. 1980 (mscr.). Współczesny stan flory i zbiorowisk roślinnych projektowanego rezerwatu "Źródliska w Dolinie Ewy", Gdynia.
GIŁKA W., KADULSKI S. 1999. (mscr.). Raport o faunie ochotkowatych z plemienia Tanytarsini (Diptera: Chironomidae) poławianych nad Potokiem Oliwskim. Zarząd Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, Gdańsk.
KUROWSKI K.J., KIEDRZYŃSKI M., ŁUCZAK M., GIELNIAK P. 2008. Śródleśne źródliska ? problemy waloryzacji i ochrony na przykładzie Regionu Łódzkiego. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, R. 10. Zeszyt 2 (18): 218-235.
MADEYSKI M., LISSOWSKA E., MORAWSKI W. 1987. Transport, rozwój i integracja WKiŁ, Warszawa.
MARKOWSKI R., BULIŃSKI M. 2004. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego. Endangered and threatened vascular plants of Gdańskie Pomerania. Acta Bot. Cassub. Monographiae 1, Gdańsk-Poznań, pp. 75.
MUŁENKO W., MAJEWSKI T., RUSZKIEWICZ-MICHALSKA M.
PARK KRAJOBRAZOWY w Ustawie ochrony przyrody. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880.
ROZPORZĄDZENIE 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną. Dz. U. Nr 168, poz. 1765, Warszawa.
ROZPORZĄDZENIE 2012. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Na podstawie art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm., Warszawa.
WILGA M. S. 2005. Grzybolubka lepka Asterophora parasitica (Pers.: Fr.) Singer w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy). Przegl. Przyr. 16 (3-4): 161-164.
WILGA M. S. 2012. Kustrzebianki Pezicula carpinea i Pezicula acericola w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy). Przegl. Przyr. 23 (1): 26-31.
WILGA M. S., WANTOCH-REKOWSKI M. 2014 (mscr.). Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) rezerwatu przyrody "Źródliska w Dolinie Ewy" (Trójmiejski Park Krajobrazowy).
WOJEWODA W. 2003. Checklist of Polish larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. In: MIREK Z. (ed.). Biodiversity of
WOJEWODA W., ŁAWRYNOWICZ 2006. Red list of the Macrofungi in Poland. Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. W: MIREK Z., ZARZYCKI K., WOJEWODA W., SZELĄG Z. (eds.). Red list of Plants and Fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. W. Szafer Institute of Botany, Polish
oraz
BRG. Opracowanie "Lasy Oliwskie, droga Kościerska w Gdańsku", zaprezentowane w trakcie posiedzenia Rady Dzielnicy Oliwa w dniu 7 lutego 2014 r.
KAMIŃSKI K. 2014. Bezmyslność ludzka nie zna granic. Strona domowa portalu Dawna Oliwa.
WILGA M..S. 2014. Gdańsk żąda łupów. Strona domowa portalu Stara Oliwa.
[1] Zabrania się na terenie parku krajobrazowego dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody - Ustawa o ochronie przyrody
[2] Na zboczu tuż obok drogi rosną chronione ściśle taksony: paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare) i naziemny porost pawężnica łuseczkowata (Peltigera praetextata). Nadto zabrania się wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu - Ustawa o ochronie przyrody
Oficer rowerowy nadal mówi o asfalcie w Dolinie Ewy
Zaniepokojenie i zbulwersowanie planami budowy asfaltowej drogi dla rowerów w Dolinie Ewy wyraża Pomorskie Porozumienie Oddziałów PTTK. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze wystosowało w tej sprawie list do prezydenta Pawła Adamowicza.
Od 1950 roku PTTK zajmuje się w naszym mieście turystyką i krajoznawstwem. Towarzystwo zrzesza wykwalifikowaną oraz wielojęzyczną kadrę przewodników turystycznych. Poniżej przedstawiamy pełną treść listu do Pawła Adamowicza:
Jesteśmy mocno zaniepokojeni i zbulwersowani planami budowy drogi komunikacyjnej prowadzącej przez obszar Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego (TPK) w Gdańsku-Oliwie ? inwestycja o nazwie "Lasy Oliwskie, droga Kościerska w Gdańsku". Według planu ul. Kościerska zostanie przedłużona poprzez nowy jej fragment na obszarze lasu i połączy Starą Oliwę z Owczarnią. Obecnie na obszarze TPK (Nadleśnictwo Gdańsk, leśnictwo Renuszewo) istnieje
Według planu, z zasobów leśnych zostanie wyłączony pas techniczny o szerokości 25-
Istotą ochrony wspomnianego rezerwatu, co zostało uwzględnione w samej nazwie, jest ocalenie jego systemu hydrologicznego (źródlisk Potoku Prochowego). System ten de facto obejmuje cały teren położony obok i powyżej tego chronionego obiektu w Dolinie Świeżej Wody; dolina ta obecnie częściej nazywana jest Doliną Ewy. Wspomniana inwestycja naruszy ten stabilny układ przez wybudowanie fundamentu pod nawierzchnię asfaltową oraz odprowadzanie rowami wody, potencjalnie skażonej chemicznie (sól, związki ropopochodne itp.); woda ta, bez zawartości jakichkolwiek skażeń, powinna zasilić wspomniane źródliska[1]. Podczas wytyczania pasa technicznego, niezbędne jest usunięcie części przydrożnych drzewostanów oraz podcięcie zbocza doliny[2] itp. Spowoduje to dodatkowo zmianę mikroklimatu doliny ? zmniejszenie wilgotności powietrza i podniesienie się ciepłoty otoczenia drogi. Prawdopodobne jest także naruszenie obszaru samego rezerwatu, zwłaszcza podczas realizacji tej inwestycji.
Bieżące dane (zob.: załącznik) wskazują na nieprzeciętne walory przyrodnicze rezerwatu "Źródliska w Dolinie Ewy". Trwają badania ekofizjograficzne-uzupełniające; aktualnie jest opracowywany plan ochrony tego rezerwatu.
Zagrożeniem jest niesprawny kolektor ściekowy łączacy Owczarnię z Oliwą ? jego naprawa jest priorytetem. Jak wspomniano powyżej, budowa drogi komunikacyjnej w proponowanej przez BRG formie stanowi kolejne poważne zagrożenie. Dlatego sugerujemy odstąpienie od tej szkodliwej dla środowiska Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego inwestycji. Proponujemy naprawę leśnego duktu tak, aby usprawnić przejazd dla rowerzystów; do naprawy można użyć materiałów naturalnego pochodzenia: drewna, kamieni, żwiru i piasku.
Jesteśmy zwolennikami rozwoju zrównoważonego, który uwzglednia w takim samym stopniu postęp w gospodarce, co zachowanie dziedzictwa przyrodniczego. W pełni popieramy słowa Ojca Świetego Jana Pawła II:
?Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeśli kochacie tę ojczystą ziemię, niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi! Zwracam się w szczególny sposób do tych, którym powierzona została odpowiedzialność za ten kraj i za jego rozwój, aby nie zapominali o obowiązku chronienia go przed ekologicznym zniszczeniem! Niech tworzą programy ochrony środowiska i czuwają nad ich skutecznym wprowadzaniem w życie! Niech kształtują nade wszystko postawy poszanowania dobra wspólnego, praw natury i życia! Niech ich wspierają organizacje, które stawiają sobie za cel obronę dóbr naturalnych!?
Jan Paweł II. I Liturgia Słowa - Przemówienie, Zamość 12.06.1999r.
Dlatego uważamy, że Dolina Ewy, oprócz pełnienia funkcji stricte przyrodniczych, powinna służyć przede wszystkim celom rekreacyjnym (turystyka piesza i rowerowa, biegi na orientację, zbieranie grzybów, pejzaż dla fotografików itp.), edukacyjnym dla młodzieży (zajęcia z geomorfologii, ekologiii, sozologii itp.) oraz naukowym.
Liczymy na pełne zrozumienie dla naszej proekologicznej postawy obywatelskiej oraz dla faktu posługiwania się argumentami merytorycznymi, opartymi na etyce, głębokiej wiedzy przyrodniczej oraz aktach prawnych dotyczących ochrony środowiska Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.
Przewodnicząca Pomorskiej Komisji Ochrony Przyrody
Pomorskie Porozumienie
Oddziałów PTTK
Załącznik
Rezerwat przyrody "Źródliska w Dolinie Ewy" został uznany za obszar szczególnej troski przez swą unikatowość. Ochronie podlega przystrumykowy łęg jesionowo-olszowy (Fraxino-Alnetum). Stwierdzono tu obecność szeregu rzadkich gatunków flory, także o górsko-podgórskim typie jej rozmieszczenia geograficznego. Wśród nich na uwagę zasługuje zwłaszcza szuwar z manną gajową (Glycerietum nemoralis-plicatae), stanowiący wielką rzadkość na obszarze niżowym Polski. Do roślin górsko-podgórskich należą kolejne taksony:
- przetacznik górski Veronica montana
- tojeść gajowa Lysimachia nemorum
- dziki bez koralowy Sambucus racemosa
- olsza szara Alnus incana
- kozłek bzowy Valeriana sambucifolia
- niezapominajka leśna Myosotis sylvatica
Spośród stwierdzonych 194 gatunków roślin naczyniowych trzy podlegają ochronie ścisłej:
- listera jajowata Listera ovata [syn. gnieźnik jajowaty Neottia ovata ]
- przylaszczka pospolita Hepatica nobilis
- wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum,
a 6 znajduje się pod ochroną częściową:
- bluszcz pospolity Hedera helix
- kalina koralowa Viburnum opulus
- konwalia majowa Convallaria majalis
- kruszyna pospolita Frangula alnus
- porzeczka czarna Ribes nigrum
- przytulia wonna Galium odoratum
Przyrodniczą wartość rezerwatu stanowi także kilka taksonów znajdujących się na liście ginących i zagrożonych roślin Pomorza Gdańskiego; są to: czerniec gronkowy Actea spicata ? LC, fiołek przedziwny Viola mirabilis ? NT, przetacznik górski ? NT, szczaw gajowy Rumex sanguineus ? NT i wawrzynek wilczełyko ? LC; NT ? gatunek bliski zagrożenia, LC ? gatunek najmniejszej troski.
Prowadzone obecnie badania grzybów makroskopijnych (macromycetes) rezerwatu wykazały ogromną ich różnorodność gatunkową. Weryfikacji bioty grzybów dokonali członkowie zespołu przyrodników, kierowanego przez mgr. inż. Mariusza Lewczuka (Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Gdyni), którzy są autorami tworzonego planu ochrony tego obiektu. W sumie stwierdzono 152 taksony grzybów: 17 przedstawicieli Ascomycota oraz 135 Basidiomycota, 15 gatunków figuruje na czerwonej liście grzybów makroskopijnych, a czarka austriacka Sarcoscypha austriaca znajduje się pod ochroną ścisłą (dane niepublikowane).
- Czarka austriacka Sarcoscypha austriaca (O. Beck ex Sacc.) Boud. [Chr.]
- Boczniak łyżkowaty Pleurotus pulmonarius [V]
- Borowik klinowotrzonowy (b. omglony) Boletus pulverulentus Opat. ? [R]
- Drobnołuszczak gruczołowaty Pluteus plautus (Weinm.) Gillet ? [I]
- Fałdówka kędzierzawa Plicatura crispa (Pers.: Fr.) Rea ? [R]
- Grzybolubka lepka Asterophora parasitica (Pers.: Fr.) Singer ? [V] (2005 r.)
- Krowiak olszowy Paxillus rubicundulus P. D. Orton ? [R]
- Mokronóżka bukowa Hydropus subalpinus (Höhn.) Singer ? [R]
- Piaskowiec kasztanowaty Gyroporus castaneus (Bull.: Fr.) Quél. ? [R]
- Piaskowiec modrzak G. cyanescens (Bull.: Fr.) Quél. ? [R]
- Pieprznik pomarańczowy (p. Friesa) C. friesii Quél. ? [E]
- Pomarańczowiec błyszczący Pycnoporellus fulgens (Fr.) Donk ? [R]
- Skórnik aksamitny Stereum subtomentosum Pouzar ? [R]
- Suchogłówka korowa Phleogena faginea (Fr.: Fr.) Link ? [E]
- Świecznica rozgałęziona Clavicorona pyxidata (Pers.) Doty, Lloydia ? [V]
- Twardówka filcowata Lentinellus ursinus (Fr.) Kühner ? [V]
Symbole w wykazie zagrożonych grzybów oznaczają:
E ? gatunek wymierający
V ? gat. narażony na wymarcie
R ? gat. rzadki
I ? gat. o nieokreślonym statusie zagrożenia
Do rzadkości należy kustrzebianka (klonowa? ? brak oficjalnej nazwy polskiej) Pezicula acericola, nie figurująca w spisie polskich woreczniaków (Ascomycota); jej jedyne znane dotychczas pomorskie stanowisko zostało zniszczone w trakcie budowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej (sic!). Gatunek ten ma w tym rezerwacie 4. wymienione w literaturze stanowisko w Polsce. Unikatami są także stwierdzone tu gatunki puszczańskie: suchogłówka korowa Phleogena faginea oraz pomarańczowiec błyszczący Pycnoporellus fulgens, który jest źródłem specyfiku zwalczającego chorobotwórcze grzyby drożdżoidalne z rodzaju Candida.
Czyste, obfite i zimne, ponadto dobrze natlenione wody potoków w rejonie Oliwy (w tym Potoku Prochowego) zapewniają trwanie m.in. rzadkim gatunkom: borealnej muchówce z rodziny Chironomidae Paratanytarsus natvigi (larwa) ? jest to relikt polodowcowy (w Polsce tylko 2 stanowiska) oraz wypławkowi alpejskiemu Crenobia alpina. Spora ilość martwego drewna na terenie rezerwatu umożliwiła egzystencję puszczańskim próchnożernym chrząszczom: kozulce kolcokrywce Pogonocherus hispidus oraz kostrzeniowi Sinodendron cylindricum.
Ważniejsze materiały źródłowe:
CHMIEL M. A.2006. Checklist of Polish larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. In: MIREK Z. (ed.). Biodiversity of
CZOCHAŃSKI J., KISTOWSKI M. (eds.) 2006. Studia przyrodniczo-krajobrazowe województwa pomorskiego", Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
FAŁTYNOWICZ W., HERBICH J., SZMEJA J. 1980 (mscr.). Współczesny stan flory i zbiorowisk roślinnych projektowanego rezerwatu "Źródliska w Dolinie Ewy", Gdynia.
GIŁKA W., KADULSKI S. 1999. (mscr.). Raport o faunie ochotkowatych z plemienia Tanytarsini (Diptera: Chironomidae) poławianych nad Potokiem Oliwskim. Zarząd Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, Gdańsk.
KUROWSKI K.J., KIEDRZYŃSKI M., ŁUCZAK M., GIELNIAK P. 2008. Śródleśne źródliska ? problemy waloryzacji i ochrony na przykładzie Regionu Łódzkiego. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, R. 10. Zeszyt 2 (18): 218-235.
MADEYSKI M., LISSOWSKA E., MORAWSKI W. 1987. Transport, rozwój i integracja WKiŁ, Warszawa.
MARKOWSKI R., BULIŃSKI M. 2004. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego. Endangered and threatened vascular plants of Gdańskie Pomerania. Acta Bot. Cassub. Monographiae 1, Gdańsk-Poznań, pp. 75.
MUŁENKO W., MAJEWSKI T., RUSZKIEWICZ-MICHALSKA M.
PARK KRAJOBRAZOWY w Ustawie ochrony przyrody. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880.
ROZPORZĄDZENIE 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną. Dz. U. Nr 168, poz. 1765, Warszawa.
ROZPORZĄDZENIE 2012. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Na podstawie art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm., Warszawa.
WILGA M. S. 2005. Grzybolubka lepka Asterophora parasitica (Pers.: Fr.) Singer w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy). Przegl. Przyr. 16 (3-4): 161-164.
WILGA M. S. 2012. Kustrzebianki Pezicula carpinea i Pezicula acericola w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy). Przegl. Przyr. 23 (1): 26-31.
WILGA M. S., WANTOCH-REKOWSKI M. 2014 (mscr.). Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) rezerwatu przyrody "Źródliska w Dolinie Ewy" (Trójmiejski Park Krajobrazowy).
WOJEWODA W. 2003. Checklist of Polish larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. In: MIREK Z. (ed.). Biodiversity of
WOJEWODA W., ŁAWRYNOWICZ 2006. Red list of the Macrofungi in Poland. Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. W: MIREK Z., ZARZYCKI K., WOJEWODA W., SZELĄG Z. (eds.). Red list of Plants and Fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. W. Szafer Institute of Botany, Polish
oraz
BRG. Opracowanie "Lasy Oliwskie, droga Kościerska w Gdańsku", zaprezentowane w trakcie posiedzenia Rady Dzielnicy Oliwa w dniu 7 lutego 2014 r.
KAMIŃSKI K. 2014. Bezmyslność ludzka nie zna granic. Strona domowa portalu Dawna Oliwa.
WILGA M..S. 2014. Gdańsk żąda łupów. Strona domowa portalu Stara Oliwa.
[1] Zabrania się na terenie parku krajobrazowego dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody - Ustawa o ochronie przyrody
[2] Na zboczu tuż obok drogi rosną chronione ściśle taksony: paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare) i naziemny porost pawężnica łuseczkowata (Peltigera praetextata). Nadto zabrania się wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu - Ustawa o ochronie przyrody
Oficer rowerowy nadal mówi o asfalcie w Dolinie Ewy
.svg)
Zaniepokojenie i zbulwersowanie planami budowy asfaltowej drogi dla rowerów w Dolinie Ewy wyraża Pomorskie Porozumienie Oddziałów PTTK. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze wystosowało w tej sprawie list do prezydenta Pawła Adamowicza.
Od 1950 roku PTTK zajmuje się w naszym mieście turystyką i krajoznawstwem. Towarzystwo zrzesza wykwalifikowaną oraz wielojęzyczną kadrę przewodników turystycznych. Poniżej przedstawiamy pełną treść listu do Pawła Adamowicza:
Jesteśmy mocno zaniepokojeni i zbulwersowani planami budowy drogi komunikacyjnej prowadzącej przez obszar Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego (TPK) w Gdańsku-Oliwie ? inwestycja o nazwie „Lasy Oliwskie, droga Kościerska w Gdańsku„. Według planu ul. Kościerska zostanie przedłużona poprzez nowy jej fragment na obszarze lasu i połączy Starą Oliwę z Owczarnią. Obecnie na obszarze TPK (Nadleśnictwo Gdańsk, leśnictwo Renuszewo) istnieje
Według planu, z zasobów leśnych zostanie wyłączony pas techniczny o szerokości 25-
Istotą ochrony wspomnianego rezerwatu, co zostało uwzględnione w samej nazwie, jest ocalenie jego systemu hydrologicznego (źródlisk Potoku Prochowego). System ten de facto obejmuje cały teren położony obok i powyżej tego chronionego obiektu w Dolinie Świeżej Wody; dolina ta obecnie częściej nazywana jest Doliną Ewy. Wspomniana inwestycja naruszy ten stabilny układ przez wybudowanie fundamentu pod nawierzchnię asfaltową oraz odprowadzanie rowami wody, potencjalnie skażonej chemicznie (sól, związki ropopochodne itp.); woda ta, bez zawartości jakichkolwiek skażeń, powinna zasilić wspomniane źródliska[1]. Podczas wytyczania pasa technicznego, niezbędne jest usunięcie części przydrożnych drzewostanów oraz podcięcie zbocza doliny[2] itp. Spowoduje to dodatkowo zmianę mikroklimatu doliny ? zmniejszenie wilgotności powietrza i podniesienie się ciepłoty otoczenia drogi. Prawdopodobne jest także naruszenie obszaru samego rezerwatu, zwłaszcza podczas realizacji tej inwestycji.
Bieżące dane (zob.: załącznik) wskazują na nieprzeciętne walory przyrodnicze rezerwatu „Źródliska w Dolinie Ewy”. Trwają badania ekofizjograficzne-uzupełniające; aktualnie jest opracowywany plan ochrony tego rezerwatu.
Zagrożeniem jest niesprawny kolektor ściekowy łączacy Owczarnię z Oliwą ? jego naprawa jest priorytetem. Jak wspomniano powyżej, budowa drogi komunikacyjnej w proponowanej przez BRG formie stanowi kolejne poważne zagrożenie. Dlatego sugerujemy odstąpienie od tej szkodliwej dla środowiska Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego inwestycji. Proponujemy naprawę leśnego duktu tak, aby usprawnić przejazd dla rowerzystów; do naprawy można użyć materiałów naturalnego pochodzenia: drewna, kamieni, żwiru i piasku.
Jesteśmy zwolennikami rozwoju zrównoważonego, który uwzglednia w takim samym stopniu postęp w gospodarce, co zachowanie dziedzictwa przyrodniczego. W pełni popieramy słowa Ojca Świetego Jana Pawła II:
?Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeśli kochacie tę ojczystą ziemię, niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi! Zwracam się w szczególny sposób do tych, którym powierzona została odpowiedzialność za ten kraj i za jego rozwój, aby nie zapominali o obowiązku chronienia go przed ekologicznym zniszczeniem! Niech tworzą programy ochrony środowiska i czuwają nad ich skutecznym wprowadzaniem w życie! Niech kształtują nade wszystko postawy poszanowania dobra wspólnego, praw natury i życia! Niech ich wspierają organizacje, które stawiają sobie za cel obronę dóbr naturalnych!?
Jan Paweł II. I Liturgia Słowa – Przemówienie, Zamość 12.06.1999r.
Dlatego uważamy, że Dolina Ewy, oprócz pełnienia funkcji stricte przyrodniczych, powinna służyć przede wszystkim celom rekreacyjnym (turystyka piesza i rowerowa, biegi na orientację, zbieranie grzybów, pejzaż dla fotografików itp.), edukacyjnym dla młodzieży (zajęcia z geomorfologii, ekologiii, sozologii itp.) oraz naukowym.
Liczymy na pełne zrozumienie dla naszej proekologicznej postawy obywatelskiej oraz dla faktu posługiwania się argumentami merytorycznymi, opartymi na etyce, głębokiej wiedzy przyrodniczej oraz aktach prawnych dotyczących ochrony środowiska Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.
Przewodnicząca Pomorskiej Komisji Ochrony Przyrody
Pomorskie Porozumienie
Oddziałów PTTK
Załącznik
Rezerwat przyrody „Źródliska w Dolinie Ewy” został uznany za obszar szczególnej troski przez swą unikatowość. Ochronie podlega przystrumykowy łęg jesionowo-olszowy (Fraxino-Alnetum). Stwierdzono tu obecność szeregu rzadkich gatunków flory, także o górsko-podgórskim typie jej rozmieszczenia geograficznego. Wśród nich na uwagę zasługuje zwłaszcza szuwar z manną gajową (Glycerietum nemoralis-plicatae), stanowiący wielką rzadkość na obszarze niżowym Polski. Do roślin górsko-podgórskich należą kolejne taksony:
- przetacznik górski Veronica montana
- tojeść gajowa Lysimachia nemorum
- dziki bez koralowy Sambucus racemosa
- olsza szara Alnus incana
- kozłek bzowy Valeriana sambucifolia
- niezapominajka leśna Myosotis sylvatica
Spośród stwierdzonych 194 gatunków roślin naczyniowych trzy podlegają ochronie ścisłej:
- listera jajowata Listera ovata [syn. gnieźnik jajowaty Neottia ovata ]
- przylaszczka pospolita Hepatica nobilis
- wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum,
a 6 znajduje się pod ochroną częściową:
- bluszcz pospolity Hedera helix
- kalina koralowa Viburnum opulus
- konwalia majowa Convallaria majalis
- kruszyna pospolita Frangula alnus
- porzeczka czarna Ribes nigrum
- przytulia wonna Galium odoratum
Przyrodniczą wartość rezerwatu stanowi także kilka taksonów znajdujących się na liście ginących i zagrożonych roślin Pomorza Gdańskiego; są to: czerniec gronkowy Actea spicata ? LC, fiołek przedziwny Viola mirabilis ? NT, przetacznik górski ? NT, szczaw gajowy Rumex sanguineus ? NT i wawrzynek wilczełyko ? LC; NT ? gatunek bliski zagrożenia, LC ? gatunek najmniejszej troski.
Prowadzone obecnie badania grzybów makroskopijnych (macromycetes) rezerwatu wykazały ogromną ich różnorodność gatunkową. Weryfikacji bioty grzybów dokonali członkowie zespołu przyrodników, kierowanego przez mgr. inż. Mariusza Lewczuka (Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Gdyni), którzy są autorami tworzonego planu ochrony tego obiektu. W sumie stwierdzono 152 taksony grzybów: 17 przedstawicieli Ascomycota oraz 135 Basidiomycota, 15 gatunków figuruje na czerwonej liście grzybów makroskopijnych, a czarka austriacka Sarcoscypha austriaca znajduje się pod ochroną ścisłą (dane niepublikowane).
- Czarka austriacka Sarcoscypha austriaca (O. Beck ex Sacc.) Boud. [Chr.]
- Boczniak łyżkowaty Pleurotus pulmonarius [V]
- Borowik klinowotrzonowy (b. omglony) Boletus pulverulentus Opat. ? [R]
- Drobnołuszczak gruczołowaty Pluteus plautus (Weinm.) Gillet ? [I]
- Fałdówka kędzierzawa Plicatura crispa (Pers.: Fr.) Rea ? [R]
- Grzybolubka lepka Asterophora parasitica (Pers.: Fr.) Singer ? [V] (2005 r.)
- Krowiak olszowy Paxillus rubicundulus P. D. Orton ? [R]
- Mokronóżka bukowa Hydropus subalpinus (Höhn.) Singer ? [R]
- Piaskowiec kasztanowaty Gyroporus castaneus (Bull.: Fr.) Quél. ? [R]
- Piaskowiec modrzak G. cyanescens (Bull.: Fr.) Quél. ? [R]
- Pieprznik pomarańczowy (p. Friesa) C. friesii Quél. ? [E]
- Pomarańczowiec błyszczący Pycnoporellus fulgens (Fr.) Donk ? [R]
- Skórnik aksamitny Stereum subtomentosum Pouzar ? [R]
- Suchogłówka korowa Phleogena faginea (Fr.: Fr.) Link ? [E]
- Świecznica rozgałęziona Clavicorona pyxidata (Pers.) Doty, Lloydia ? [V]
- Twardówka filcowata Lentinellus ursinus (Fr.) Kühner ? [V]
Symbole w wykazie zagrożonych grzybów oznaczają:
E ? gatunek wymierający
V ? gat. narażony na wymarcie
R ? gat. rzadki
I ? gat. o nieokreślonym statusie zagrożenia
Do rzadkości należy kustrzebianka (klonowa? ? brak oficjalnej nazwy polskiej) Pezicula acericola, nie figurująca w spisie polskich woreczniaków (Ascomycota); jej jedyne znane dotychczas pomorskie stanowisko zostało zniszczone w trakcie budowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej (sic!). Gatunek ten ma w tym rezerwacie 4. wymienione w literaturze stanowisko w Polsce. Unikatami są także stwierdzone tu gatunki puszczańskie: suchogłówka korowa Phleogena faginea oraz pomarańczowiec błyszczący Pycnoporellus fulgens, który jest źródłem specyfiku zwalczającego chorobotwórcze grzyby drożdżoidalne z rodzaju Candida.
Czyste, obfite i zimne, ponadto dobrze natlenione wody potoków w rejonie Oliwy (w tym Potoku Prochowego) zapewniają trwanie m.in. rzadkim gatunkom: borealnej muchówce z rodziny Chironomidae Paratanytarsus natvigi (larwa) ? jest to relikt polodowcowy (w Polsce tylko 2 stanowiska) oraz wypławkowi alpejskiemu Crenobia alpina. Spora ilość martwego drewna na terenie rezerwatu umożliwiła egzystencję puszczańskim próchnożernym chrząszczom: kozulce kolcokrywce Pogonocherus hispidus oraz kostrzeniowi Sinodendron cylindricum.
Ważniejsze materiały źródłowe:
CHMIEL M. A.2006. Checklist of Polish larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. In: MIREK Z. (ed.). Biodiversity of
CZOCHAŃSKI J., KISTOWSKI M. (eds.) 2006. Studia przyrodniczo-krajobrazowe województwa pomorskiego”, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
FAŁTYNOWICZ W., HERBICH J., SZMEJA J. 1980 (mscr.). Współczesny stan flory i zbiorowisk roślinnych projektowanego rezerwatu „Źródliska w Dolinie Ewy”, Gdynia.
GIŁKA W., KADULSKI S. 1999. (mscr.). Raport o faunie ochotkowatych z plemienia Tanytarsini (Diptera: Chironomidae) poławianych nad Potokiem Oliwskim. Zarząd Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, Gdańsk.
KUROWSKI K.J., KIEDRZYŃSKI M., ŁUCZAK M., GIELNIAK P. 2008. Śródleśne źródliska ? problemy waloryzacji i ochrony na przykładzie Regionu Łódzkiego. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, R. 10. Zeszyt 2 (18): 218-235.
MADEYSKI M., LISSOWSKA E., MORAWSKI W. 1987. Transport, rozwój i integracja WKiŁ, Warszawa.
MARKOWSKI R., BULIŃSKI M. 2004. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego. Endangered and threatened vascular plants of Gdańskie Pomerania. Acta Bot. Cassub. Monographiae 1, Gdańsk-Poznań, pp. 75.
MUŁENKO W., MAJEWSKI T., RUSZKIEWICZ-MICHALSKA M.
PARK KRAJOBRAZOWY w Ustawie ochrony przyrody. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880.
ROZPORZĄDZENIE 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną. Dz. U. Nr 168, poz. 1765, Warszawa.
ROZPORZĄDZENIE 2012. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Na podstawie art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm., Warszawa.
WILGA M. S. 2005. Grzybolubka lepka Asterophora parasitica (Pers.: Fr.) Singer w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy). Przegl. Przyr. 16 (3-4): 161-164.
WILGA M. S. 2012. Kustrzebianki Pezicula carpinea i Pezicula acericola w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy). Przegl. Przyr. 23 (1): 26-31.
WILGA M. S., WANTOCH-REKOWSKI M. 2014 (mscr.). Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) rezerwatu przyrody „Źródliska w Dolinie Ewy” (Trójmiejski Park Krajobrazowy).
WOJEWODA W. 2003. Checklist of Polish larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. In: MIREK Z. (ed.). Biodiversity of
WOJEWODA W., ŁAWRYNOWICZ 2006. Red list of the Macrofungi in Poland. Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. W: MIREK Z., ZARZYCKI K., WOJEWODA W., SZELĄG Z. (eds.). Red list of Plants and Fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. W. Szafer Institute of Botany, Polish
oraz
BRG. Opracowanie „Lasy Oliwskie, droga Kościerska w Gdańsku„, zaprezentowane w trakcie posiedzenia Rady Dzielnicy Oliwa w dniu 7 lutego 2014 r.
KAMIŃSKI K. 2014. Bezmyslność ludzka nie zna granic. Strona domowa portalu Dawna Oliwa.
WILGA M..S. 2014. Gdańsk żąda łupów. Strona domowa portalu Stara Oliwa.
[1] Zabrania się na terenie parku krajobrazowego dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody – Ustawa o ochronie przyrody
[2] Na zboczu tuż obok drogi rosną chronione ściśle taksony: paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare) i naziemny porost pawężnica łuseczkowata (Peltigera praetextata). Nadto zabrania się wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu – Ustawa o ochronie przyrody
Oficer rowerowy nadal mówi o asfalcie w Dolinie Ewy
Czytaj także...
Komórka – Wiadomości z Paszczyny
Jaki ma być nasz las?
