Rondo znajdujące się w dzielnicy Kokoszki otrzymało nazwę „Rondo Graniczne Wolne Miasto Gdańsk – Rzeczpospolita Polska (1920–1939)”.  Przy pobliskiej szkole wmurowano dawny kamień graniczny oraz ustawiono tablice objaśniającą dawną historię.

Z wnioskiem do Rady Miasta o nadanie nazwy Rondo Graniczne Wolne Miasto Gdańsk – Rzeczpospolita Polska (1920 – 1939) wystąpiło Stowarzyszenie Przyjaciół Dzielnicy Kokoszki.

Uroczystość odbyła się w przeddzień 96-rocznicy utworzenia Wolnego Miasta Gdańska (15 listopada 1920 r.). – Data tego wydarzenia jest symboliczna oraz miejsce, w którym usytuowane jest rondo. W jego pobliżu było całodobowe przejście graniczne, gdzie stała budka gdańskich celników – tłumaczy Krzysztof Nowotarski, Przewodniczący Zarządu Dzielnicy Kokoszki. –  Również miejsce, w którym będzie ustawiony słup jest symboliczne z uwagi na to, że granica pomiędzy WMG a RP przebiegała dosłownie kilkanaście metrów dalej. Wprawdzie nie jest to słup z tego miejsca, ale będzie mieszkańcom Gdańska przypominał historię naszego miasta.

Rondo usytuowane jest na skrzyżowaniu ulic: Kartuskiej, Lubczykowej i Otomińskiej w przebiegu dawnej granicy Rzeczpospolitej Polskiej i Wolnego Miasta Gdańska. Ślady dawnej granicy państwowej są nadal widoczne. W pobliżu, przy ulicy Gostyńskiej, wzdłuż dawnej granicy rośnie szpaler drzew. Po przeciwnej stronie ulicy Kartuskiej – przy ulicy Lubczykowej, na kolejnym odcinku granicy, rośnie stary dąb tzw. graniczny. Przy ulicy Otomińskiej istnieje dawny budynek urzędu celnego.  Stacje kolejowe Kokoszki i Kiełpinek były stacjami granicznymi.

Jak czytamy w uzasadnieniu Prezydenta Gdańska do uchwały Rady Miasta, „przywrócenie pamięci fragmentu przebiegu historycznej granicy, będącej jednocześnie granicą dzielnicy Kokoszki, pozwoli na zachowanie faktów historycznych związanych z Gdańskiem i stanowić będzie walor edukacyjny”.

Od lewej: Przewodniczący Zarządu Dzielnicy Kokoszki Krzysztof Nowotarski i Dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Gdańska Waldemar Ossowski   Autor: Jerzy Pinkas / www.gdansk.pl

Z tej okazji dzielnica Kokoszki wzbogaciła się także o element dawnego krajobrazu kulturowego – słup graniczny dawnego Wolnego Miasta Gdańska, który dotychczas stał na dziedzińcu wewnętrznym przy Muzeum Historycznym Miasta Gdańska. Od teraz stoi na terenie Pozytywnej Szkole Podstawowej przy ulicy Azaliowej 18 wraz z tablica objaśniającą historię tego miejsca.

– Historia przeniesienia kamienia granicznego WMG przed naszą siedzibę sięga lat 80. XX w. Dwóch byłych i zasłużonych pracowników MHMG: dr Jerzy Kukliński oraz dr Mirosław Gliński – ówczesny dyrektor MHMG – podjęli decyzję o przetransportowaniu słupa z lasu na granicy Oliwy i Osowej, ratując go przed szabrownikami – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor MHMG. – Czasy szczęśliwie się zmieniły na lepsze i uważamy, że ten „świadek dziejów” może zostać przeniesiony do Kokoszek, gdzie wcześniej też stał podobny słup graniczny, czyli w miejsce nawiązujące do funkcji tego obiektu i do historii naszego miasta.

Dr Jerzy Kukliński tak wspomina „zdobycie” słupa granicznego: – Wówczas to co stało na terenie lasów państwowych było własnością gdańskiego nadleśnictwa, a my zawsze mieliśmy do nich żal o to, że te słupy giną, choć rozumieliśmy, że przecież leśnik nie będzie czuwał nad poniemieckimi kamieniami granicznymi. Porozumieliśmy się z Urzędem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, gdzie otrzymaliśmy zgodę na wypożyczenie nam auta… i pojechaliśmy do lasu (…)  Po krótkim czasie dostaliśmy się do Doliny Ewy w Oliwie, zwaną także Doliną Potoku Prochowego lub Doliną Świeżej Wody i co tu dużo mówić – przewieźliśmy kamień do Głównego Miasta. Żadnego patosu w tym nie było. Po prostu obiekt zmienił lokalizację, a dziś to przecież jeden z niewielu pozostających kamieni granicznych Wolnego Miasta Gdańska.

>>> Przeczytaj całą historię odnalezienia słupa granicznego.

Kamień graniczny wykonanyjest z granitu o wymiarach 30x30x60 cm, który zawiera jedynie umieszczone akronimy „P” [niem. Polen] oraz „FD” [niem. Freie Danzig]. Słup będzie całodobowo monitorowany, towarzyszyć mu będzie tablica upamiętniająca historię WMG i Kokoszek. 

Pw

Ostatnia edycja: 15 listopada, 2016 o 00:01