Apel o odpowiedzialną i zrównoważoną gospodarkę leśną

W związku z decyzją Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku, my niżej podpisani prezydenci Gdańska, Gdyni i Sopotu, wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec rezygnacji z certyfikacji gospodarki leśnej zgodnej z międzynarodowymi standardami ustanowionymi przez Radę ds. Zrównoważonej Gospodarki Leśnej (FSC). Certyfikat FSC, niezależnego podmiotu wyrównującego standardy w dziedzinie prowadzenia zrównoważonej gospodarki leśnej, daje potwierdzenie legalności pozyskiwanego surowca, stanowi zabezpieczenie i potwierdzenie, że Lasy Państwowe dbają o walory przyrodnicze, kulturowe i społeczne, tak ważne dla naszych mieszkańców.

Decyzja Lasów Państwowych o rezygnacji z zasad i ograniczeń wynikających z posiadania certyfikatu FSC może prowadzić do nasilenia wycinek drzew na terenach lasów i parków krajobrazowych. Sprzeciwiamy się również wobec prowadzenia zabiegów gospodarczych na powierzchniach referencyjnych, pełniących istotną rolę w procesie ochrony różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczego na terenie naszego województwa, zwłaszcza w obrębie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Powierzchnie referencyjne są przykładami istniejących ekosystemów dotychczas wyłączonych z gospodarki leśnej.

Dotychczasowa certyfikacja stanowiła jeden z filarów tworzenia planu ochrony Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego wraz z poszerzeniem obszarów objętych ochroną rezerwatową i gwarancję zachowania cennych ekosystemów. Ze względu na przepuszczalność gleb piaszczystych oraz niedobór wody opadowej, lasy w naszym regionie są bardzo wrażliwe na zmiany klimatu. Certyfikacja FSC pozwala na weryfikację działań przez rzetelny podmiot międzynarodowy w zakresie gospodarki leśnej i monitorowania stanu lasów zgodnie z wiarygodną metodyką zbierania danych.

Odejście od zasad zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnych praktyk w gospodarce leśnej stwarza zagrożenie pogłębienia procesu utraty przyrodniczych walorów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.  Stanowczo sprzeciwiamy się rezygnacji z tych standardów oraz oczekujemy powrotu do międzynarodowej certyfikacji!

Szanowny Panie Premierze,

Wyrażam sprzeciw wobec decyzji Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych (RDLP) w Gdańsku o rezygnacji z kontynuacji certyfikacji gospodarki leśnej zgodnej z międzynarodowymi standardami ustanowionymi przez Radę ds. Zrównoważonej Gospodarki Leśnej (FSC), która jest niezależnym podmiotem wyznaczającym standardy w dziedzinie prowadzenia zrównoważonej gospodarki leśnej, daje potwierdzenie legalności pozyskiwanego surowca oraz stanowi zabezpieczenie i potwierdzenie, że Lasy Państwowe dbają o walory przyrodnicze, kulturowe i społeczne, tak ważne dla mieszkańców województwa pomorskiego.

Chciałbym podkreślić, że polska branża meblarska to światowy lider w dziedzinie produkcji mebli. Również na Pomorzu branża drzewno-meblarska jest ważnym elementem gospodarki. W Pomorskiem funkcjonuje ok. 5600 podmiotów związanych z przemysłem drzewno-meblarskim, a wartość tej produkcji wynosi ok. 8 mld zł. FSC jest certyfikatem międzynarodowym, wymaganym przez konsumentów i gwarantującym im właściwe pochodzenie produktów. Utrata certyfikatu FSC pozbawia firmy branży drzewno-meblarskiej źródła pozyskania uznawanego na świecie certyfikatu surowca, a tym samym grozi podmiotom z tej branży z województwa pomorskiego obniżeniem konkurencyjności na rynku polskim, w szczególności na rynkach zagranicznych oraz utratą klientów i wieloletnich kontraktów. Obniżanie konkurencyjności podmiotów gospodarczych jest szczególnie dotkliwe w obecnej sytuacji gospodarczej, tj. spadku PKB, jaki w ostatnim kwartale zanotowała Polska gospodarka, a także rekordowej inflacji (rosnących cen surowców, energii i wynagrodzeń) oraz wojny w Ukrainie, przekładających się na pogorszenie sytuacji finansowej pomorskich przedsiębiorstw.

Warto zaznaczyć, że w komunikacie RDLP w Gdańsku napisano, iż certyfikacja FSC grozi w przyszłości „szeregiem szkód w gospodarce leśnej, ci co się z tym wiqże, także w gospodarce krajowej i przemyśle drzewnym przez znaczqce, w nieodległej perspektywie czasowej, ograniczenie dostępności drewna z polskich lasów na rynku wewnętrznym”. W mojej opinii jest to stwierdzenie całkowicie nieuprawnione. Misją ESC jest promowanie zrównoważonej gospodarki leśnej łączącej funkcje społeczne, ekonomiczne i przyrodnicze. Jest więc to misja całkowicie zbieżna z wielofunkcyjną gospodarką leśną prowadzoną przez RDLP w Gdańsku. Co więcej, w przyjętym komunikacie RDLP brak jakichkolwiek argumentów potwierdzających przyjęte tezy, w tym brak analizy kosztów i korzyści z punktu widzenia pomorskiej gospodarki. Dlatego uważam, że podjęcie tak radykalnej decyzji wymaga przeprowadzenia konsultacji na szeroką skalę, których dotychczas nie było, na co wskazują liczne protesty przedstawicieli m.in. branży meblarskiej, drzewnej czy społeczeństwa obywatelskiego. Konsultacje takie pozwolą na rzetelną analizę i ocenę zarówno szans, jak i zagrożeń, które niesie ze sobą rezygnacja z certyfikacji FSC.

Podzielam w pełni zaniepokojenie ekologów i organizacji społecznych. Rezygnacja z certyfikacji może skutkować niekontrolowaną wycinką lasów, a straty spowodują nieodwracalne zmiany. Województwo pomorskie zostało już mocno doświadczone w 2017 r. przez nawałnicę, w wyniku której z powierzchni ziemi zniknęły tysiące hektarów lasu. Odejście od zasad zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnych praktyk w gospodarce leśnej stwarza zagrożenie pogłębienia procesu utraty przyrodniczych walorów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Nie sposób nie zwrócić jednocześnie uwagi na wyjątkowo niefortunny zbieg okoliczności: RDLP na własne życzenie pozbywa się certyfikatu FSC w tym samym czasie, kiedy rada FSC zawiesza jego funkcjonowanie dla Federacji Rosyjskiej za atak na Ukrainę.

W mojej opinii rezygnacja z certyfikacji FSC to kolejny, nieprzemyślany krok, obok Polskiego Ładu czy parcelacji Lotosu, rodzący mnóstwo negatywnych konsekwencji, zarówno dla gospodarki, jak i dla środowiska, a co za tym idzie dla całego społeczeństwa województwa pomorskiego, który jest absolutnie nie do przyjęcia. Stanowczo sprzeciwiam się wobec tego rezygnacji z tych standardów oraz domagam się powrotu do międzynarodowej certyfikacji gospodarki leśnej w systemie FSC!

Mieczysław Struk

Marszałek Województ a Pomorskiego

Podstawową przesłanką do podjęcia decyzji o rezygnacji z wyżej wymienionego Certyfikatu była decyzja FSC o rozwiązaniu grupy roboczej opracowującej Krajowy Standard Gospodarki Leśnej FSC dla Polski. Organizacja wyeliminowała w ten sposób z procesu opracowania nowego standardu  przedstawicieli Lasów Państwowych, organizacji przyrodniczych, organizacji przemysłu drzewnego, związków zawodowych działających w leśnictwie oraz organizacji zrzeszających przedsiębiorców leśnych i powierzyła opracowanie Standardu trzem pracownikom polskich filii zagranicznych firm, zajmujących się audytem gospodarki leśnej. Zgodnie z polskim prawem gospodarka leśna może podlegać jedynie dobrowolnej certyfikacji, a jej zasady, kryteria i wskaźniki powinny powstawać we współpracy zainteresowanych stron i na drodze porozumienia. Tak działo się od 1996 roku, kiedy to jako pierwsza regionalna dyrekcja Lasów Państwowych poddaliśmy się certyfikacji w systemie FSC. Obecne postępowanie FSC jest złamaniem obowiązujących zasad, które pozbawia wpływu na kształt certyfikatu nie tylko leśników, ale także innych uczestników i interesariuszy systemu certyfikacyjnego.

          Nieprawdą jest, że rezygnacja z Certyfikatu FSC może prowadzić do nasilenia wycinek drzew. Prowadzenie gospodarki leśnej w Polsce, podobnie zresztą jak w innych krajach Unii Europejskiej, oparte jest na prawie krajowym, stojącym na bardzo wysokim, na tle świata, poziomie. W Polsce są to ustawa o lasach, ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych, ustawa o ochronie przyrody oraz opracowane w oparciu o nie zasady i instrukcje obowiązujące w Lasach Państwowych. Podstawą prawną realizacji prac leśnych, w tym wielkości prac hodowlanych, jest Plan Urządzenia Lasu. Plan sporządzony jest na okres 10 lat i zatwierdzany przez właściwego ministra. W przypadku Lasów Państwowych wokół Trójmiasta był to ówczesny minister koalicji rządowej PO-PSL. Łączenie certyfikatu FSC z intensywnością i zakresem prac leśnych jest więc bezprzedmiotowe, a rozpowszechnianie takiego poglądu wynika z niewiedzy bądź zamiaru celowego wprowadzania opinii publicznej w błąd.

         Przypominam również, że Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku, pomimo rezygnacji z kontynuowania certyfikacji w systemie FSC, w dalszym ciągu kontynuuje certyfikację w systemie PEFC i nie zamierza z niej rezygnować. Jest to najpopularniejszy na świecie i w Europie system certyfikacji zrównoważonej gospodarki leśnej, oparty o zasady wypracowane na Konferencji Helsińskiej w 1993 roku. Zwracam uwagę, że w krajach Unii Europejskiej jedynie około 55% lasów jest objętych certyfikacją, z tego około 94% posiada certyfikat PEFC, a jedynie około 37%, posiada certyfikat FSC. Tak więc zdecydowana większość lasów certyfikowanych w systemie FSC, certyfikowana jest także  w systemie PEFC. Certyfikat ten jest szczególnie popularny w krajach o dużej lesistości, takich jak Niemcy, Austria, Francja, Norwegia, Szwecja i Finlandia. W krajach tych Certyfikat FSC, z wyjątkiem Szwecji, ma niewielki udział lub nie występuje.

        Zapewniam, że Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku, w związku z rezygnacją z certyfikacji w systemie FSC, nie odejdzie od zasad zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnych praktyk w gospodarce leśnej, a potwierdzeniem tego są nowe zasady gospodarki leśnej w lasach o podwyższonej funkcji społecznej, które wprowadził Dyrektor Generalny Lasów Państwowych.

        Zaangażowanie medialne oraz apele niektórych osób na rzecz  rzekomej „obrony trójmiejskich lasów”, w  związku z rezygnacją z Certyfikatu FSC, nie pokrywają się z faktami i są sprzeczne ze stosowaną praktyką. Należy zauważyć, że w dwóch miastach, w planach miejscowych, przewidywane są wylesienia na powierzchni około 100 ha. Ponadto lasy komunalne nie posiadają żadnego certyfikatu, a nawet nie realizują wytycznych wynikających z uproszczonych planów urządzania lasów, prowadząc do ich stopniowej degradacji w tym postępującej zabudowy. Ponadto, podejmowano próbę  przekazania Lasom Państwowym 195 ha lasów komunalnych Miasta Sopot w zamian za Sanatorium ,,Leśnik”. Takie postępowanie poddaje w wątpliwość szczerość intencji autorów powyższych wystąpień i apeli.

Bartłomiej Obajtek

Dyrektor RDLP w Gdańsku