Opracowanie z cyklu „Opowieści lasku oliwskiego” pt. Wspomnienie o dr. Maxie Aschkewitzu, Kustoszu Landesmuseum w Gdansku-Oliwie w latach 1939-45. Na podstawie opowiadań Georga von Rauch.

Bałtycki historyk Max Aschkewitz byłby dnia 23 czerwca 1976 w wieku 75 lat. Niestety za życia z okazji 75 rocznicy urodzin nie był należycie uhonorowany. Teraz jest sposobność napisać o Nim wspomnienia.

Max Asckewitz urodził się w mieście Dorpat (Tartu) w Estoni jako syn nauczaciela muzyki. Studiował w swoim mieście urodzenia na kierunku historii, filozofii oraz archeologii. Następnie w Halle i Lipsku pod kierunkiem Friedricha Brauna obronił pracę doktorską na temat  „Wpływ Heramnna Karla v. Keyserlinga na podniesienie Ernsta Johanna Birona do stanu książęcego z nadanym tytułem Książe Kurlandii” i otrzymał tytuł naukowy doktora filozofii.

Po obronie pracy doktorskiej rozpoczął pracę jako nauczyciel na Niemieckim Gimnazjum w Pernau (Pärnu) w Estoni. Niezależnie od pracy nauczyciela gimnazjalnego prowadził prace naukowe ciągle związane z jego pracą doktorską. Sporządził biografie Ostermanna, Münnicha oraz Birona w opracowaniu pt „Zagraniczni wielcy Niemcy” (Stuttgart 1939). Pȯźniej koncentrował się na trzech punktach ciężkości swoich badań. Jeszcze w Estoni zajmował się tematyką socjalistycznej historii niemieckich rzemieślnikȯw w prowincjach bałtyckich czasȯw nowożytnych.

Po przeprowadzce w roku 1939 objął funkcję kustosza w Muzeum Landowym (Landesmuzeum) w Gdańsku-Oliwie w zakresie historii prowincji Prus Zachdnich. Tam poznał bliżej profesora dr. Ericha Keysera, który wprowadził go do badań nad historią  populacji i siedlisk w czasach Zakonu Krzyżackiego i czasach nowożytnych a także historii Żydȯw w Prusach Zachodnich. W końcu rozszerzył samodzielne badania w ramach „Opracowania naukowe historii i populacji w Europie Środkowo-Wschodniej”. Opracowanie to zawarto w zeszycie nr 81 Instytutu J.G. Herderda pt. „Historia Żydȯw w Prusach Zachodnich” w Marburgu 1967.

Po II Wojnie Światowej osiadł w 1946 r w Schlüchtern w Hesji, gdzie ponad 20 lat pracował z dużym sukcesem. Był w Radzie Naukowej dotyczącej historii, spraw socjalnych religii ewangielickiej oraz języka rosyjskiego w szkole Ulrich-von-Hutten oraz pȯźniej jako nauczyciel seminarium dla stażystow na studiach. Tam dał się poznać jako postac z wielkim humorem z wyczuciem człowieczeństwa za co był ceniony wśród kolegȯw i uczni.

Był przez lata mile wspominany oraz sam bardzo pielęgnował dawne znajomości. Niezliczone małe opracowania dotyczące historii kościoła i nauczania w czasach reformacji czerpał z zasobȯw Państwowego Archiwum i innych lokalnych archiwȯw. Przez swoją pracę rozszerzył informacje w zakresie historii kraju.

Będąc już na emeryturze brał udział w pracach krajowego synodu kościoła ewangielickiego. Ponadto pracował dodatkowo jako kierownik duchownego seminarium w kościelnej szkole muzycznej w mieście Schlüchtern. Zmarł w tym mieście dnia 10 kwietnia 1972.  

Ten kto znał bliżej Maxa Asckewitza wie, że miał do czynienia z bardzo inteligentnym i pełnym humoru człowiekiem, który przeżył wiele osobistych tragedii a mimo tego zachował się ze stoickim spokojem i odwagą.

Tłumaczenie z linku: https://www.zfo-online.de/portal/zf/article/view/3459/3458

Bogdan Gołuński

Hamburg

Ostatnia edycja: 30 maja, 2024 o 19:56