W 2019 roku Muzeum Narodowe w Gdańsku / Oddział Sztuki Nowoczesnej wzbogaciło swoje zbiory o 67 prac Józefa Szajny: 65 projektów kostiumów i dekoracji teatralnych oraz 2 obrazy z cyklu Mrowiska. Jego prace plastyczne, w których często akcentował fakturę czy budował je z fragmentów gotowych przedmiotów, wystawiano na całym świecie. Artysta miał potrzebę unaocznienia własnych przeżyć, tych najbardziej traumatycznych, związanych z okresem II wojny światowej. Poszukiwania artystycznej formy, odpowiedniej dla ich wyrażenia, doprowadziły go do realizacji w typie environment (sztucznie tworzona sytuacja przestrzenna, instalacja).

Wśród prac Józefa Szajny, zakupionych dzięki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – program Regionalne kolekcje sztuki współczesnej 2019, znajdą się między innymi projekty kostiumów i dekoracji do spektakli realizowanych w Teatrze Ziemi Opolskiej w Opolu (1. projekt kostiumu do spektaklu Droga do Czarnolasu, A. Maliszewski, prem. 26.11.1954), w Teatrze Ludowym w Krakowie (2. projekt kostiumu do spektaklu Księżniczka Turandot, C. Gozzi, prem. 21.01.1956; 3. projekt dekoracji do spektaklu Zaklinacz deszczu, R. Nash, prem. 29.03.1958; 4. projekt dekoracji do Geniusz sierocy, M. Dąbrowska, prem. 20.06.1959; 5. projekty kostiumów do spektaklu Romulus Wielki, F. Dürrenmatt, prem. 28.11.1959; 6. projekty kostiumów do spektaklu Burza, W. Szekspir, prem. 20.03.1960; 7. projekty kostiumów do spektaklu Dziady, A. Mickiewicz, prem. 25.05.1962; 8. projekt kostiumu do spektaklu Sen nocy letniej, W. Szekspir, prem. 15.03.1963). Pokażemy również projekty kostiumów z Teatru Polskiego w Warszawie (9. projekt kostiumu do spektaklu Faust, J.W. Goethe, prem. 3.06.1971), Teatru Studio w Warszawie (10. projekt kostiumu do spektaklu Dante, J. Szajna, prem. 20.04.1974; 11. projekt dekoracji do spektaklu Cervantes, J. Szajna, prem. 30.12.1976). Wśród prezentowanych prac Szajny są także projekty kostiumów z teatrów zagranicznych (12. projekty kostiumów do spektaklu Makbeth, W. Szekspir, Playhouse, Sheffeld, Wielka Brytania, prem. 1.01.1970; 13. projekt dekoracji do spektaklu Życie i śmierć Cervantesa, J. Szajna, Alcala de Henares, Teatro Salón Cervantes, Madryt, prem. 13.12.1993) oraz obrazy z cyklu Mrowiska (14).

Józef Szajna – urodził się 13 marca 1922 w Rzeszowie, zmarł 24 czerwca 2008 w Warszawie. Był malarzem, scenografem, reżyserem, wykładowcą akademickim. W czasie II wojny światowej działał w Związku Walki Zbrojnej, aresztowany trafił do obozów KL Auschwitz (od 25.07.1941) i Buchenwald (od 20.01.1944). Miał numer 18729. Przeżycia obozowe znalazły wyraźne odbicie w jego twórczości.

Studiował w krakowskiej ASP grafikę (dyplom w 1952) i scenografię (dyplom w 1953). W latach 1954–1964 wykładał na macierzystej uczelni, od 1972 był profesorem w ASP w Warszawie. Współzałożyciel, dyrektor i dyrektor artystyczny Teatru Ludowego w Krakowie – Nowa Huta (1955–1966). Jego plastyczne poszukiwania wpłynęły na kształt realizowanych tam spektakli (m.in. Rewizor M. Gogola, Księżniczka Turandot C. Gozziego, Romulus Wielki F. Dürrenmatta, Myszy i ludzie wg J. Steinbecka, Dziady A. Mickiewicza). W 1971 stworzył autorski Teatr-Galerię w warszawskim Centrum Sztuki Studio. Szajna był postrzegany przede wszystkim jako człowiek teatru, twórca osobistej formuły „teatru narracji plastycznej”. W autorskich spektaklach-moralitetach (np. Replika, 1973; Gulgutiera, 1973; Dante wg Boskiej komedii, 1974; Cervantes, 1976) łączył tekst literacki z wizjonerską organizacją przestrzeni i ekspresyjną grą aktorów. Z prowadzenia Teatru-Galerii zrezygnował po ogłoszeniu stanu wojennego (13.12.1981).

Opracowywał scenografię i reżyserował przedstawienia w kraju (Kraków, Warszawa, Wrocław) i za granicą (Francja, Wielka Brytania, Dania, Włochy, Holandia, Niemcy, Izrael, Egipt, Turcja, Hiszpania i Portugalia). Był przewodniczącym Stowarzyszenia Kultury Europejskiej, honorowym członkiem Association Internationale des Arts Plastiques, członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, a w latach 1988–1990 członkiem Rady Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa.  Szajna reprezentował Polskę m.in. na Biennale w Wenecji (1970 i 1990) oraz São Paulo (1979 i 1989).

Program wydarzeń towarzyszących pokazowi:

Spotkanie z kuratorką wystawy – Małgorzatą Abramowicz
4 sierpnia 2019 o godz. 11.00
oprowadzanie kuratorskie i rozmowa o polskim teatrze plastycznym,

Pożegnanie lata z muzeum – warsztaty plastyczne dla dzieci
28 i 29 sierpnia 2019
podczas warsztatów dzieci będą mogły samodzielnie wykonać projekty kostiumów ulubionych postaci literackich, zrealizować je w formie miniaturowej i upiąć na manekinach

Informacje praktyczne:
– miejsce: Muzeum Narodowe w Gdańsku / Oddział Sztuki Nowoczesnej, ul. Cystersów 18, 80-330 Gdańsk (Pałac Opatów w Parku Oliwskim)
– termin: 28 sierpnia 2019, godz. 11.00–12.30 i 29 sierpnia 2019, godz. 11.00–12.30
– udział w warsztatach jest bezpłatny
– wymagana jest obecność opiekuna
– rezerwacja miejsc: tel.+58 552 12 71 wew.145 i 147 lub e-mail: teatralny@mng.gda.pl(otrzymają Państwo potwierdzenie rezerwacji)
– kontakt: +58 552 12 71 wew. 145 lub 147, Małgorzata Abramowicz, Beata Majda-Boj, Hanna Bembenek-Cisak

źródło

Ostatnia edycja: 26 maja, 2021 o 14:22